درس 1 : تاریخچه پیدایش بورس

به نام خدا

الفبای بورس

تاریخچه پیدایش بورس

در این برنامه سعی می کنیم تا شما رو با نحوه پیدایش واژه بورس و تاریخچه تاسیس بورس در جهان آشنا کنیم. بذارید با یه مثال براتون توضیح بدیم. واژه ی بانک از اونجا پدید اومد که در اروپا افراد برای انجام مبادلات پولیشون روی نیمکت های میدونهای قدیمی می نشستند و پولهاشونو مبادله می کردند. از اونجا که لغت بنک در زبان ایتالیایی به معنی نیمکته بعدها مراکزی که وظیفه انجام مباد لات پولی رو به عهده گرفتند به بانک معروف شدند.

 

کلمه بورس هم مثل هر کلمه ای دارای یه پیشینه ی تاریخیه.  خیلی از کارشناسا می گن تاریخچه پیدایش واژه ی بورس هم به قرن پانزدهم میلادی بر می گرده. در اون زمان بازرگانان و کسبه ی شهری به نام بوروژ در شمال غربی بلژیک در میدونی به نام تربوئرز روبروی خونه ی بزرگ زاده ای به نام واندر بورس جمع می شدنو خرید و فروش می کردند. از اون تاریخ به بعد تموم جاهایی که مردم در اونجا خرید و فروش می کردند، به بورس معروف شدند. البته اینم  بگم که در اون زمان این مکان ها از نظم و انضباط خاصی برخوردار نبودند و هر کس می تونست اونجا خرید و فروش کنه. اما رفته رفته نظم و انضباط خوبی در اون مکانها حاکم شد به شکلی که بعد از مدتی فقط بازرگانا، صرافا ، دلالا بودند که اجازه داشتند در این مکانها خرید و فروش کنند. رفته رفته این مکانها به تالارهای مسقف و بزرگ تبدیل شدند و بازرگانانی که تا قبل از اون در هوای آزاد خرید و فروش می کردند، حالا دیگه برای خرید و فروش به این تالارها می رفتند. در بیشتر منابع علمی و تاریخی، زمان آغاز به کار تالارهای مسقف بورس به عنوان تاریخ رسمی تاسیس بورس در دنیا معرفی شده است.

اما یه سوال: بازرگانان در تالارهای مسقف بورس چه چیزی را خرید و فروش می کردند؟

برای توضیح این موضوع، لازمه یه مفهوم دیگه ای رو به شما معرفی کنم، مفهومی به نام : شرکت سهامی.

شرکت سهامی

در زمان های  گذشته بازرگانان همیشه به دنبال یه راهی بودند تا ضرر و زیان های احتمالی تجارتشونو کاهش بدند. شراکت راه خوبی بود که می تونست ریسک کسب و کار اونها رو کمتر کنه. خوب مشخصه دیگه چون با شریک شدن چندنفر تو یه کسب و کار سود و زیان های احتمالی اون کسب و کار هم بین شرکا تقسیم می شه. این تجربه کم کم باعث تشکیل شرکت های سهامی شد. توی این شرکت ها هم، هر کدوم از شرکا به نسبت سهمی که داشتند در منافع و یا ضررهای احتمالی شرکت سهیم می شدند. اولین شرکت سهامی ماسکوی نام داشت که در سال 1553 میلادی با مشارکت عده ای از تجار در روسیه ایجاد شد.

به مرور زمان و با گسترش مبادلات تجاری در جهان، نیاز به جذب سرمایه های بیشتر و شرکای جدیدتر احساس شد. پیدا کردن شرکای جدید هم به مراکزی نیاز داشت که بتونه در واقع بین دارندگان پول و متقاضیان پول ارتباط برقرار کنه. این مراکز که به بورس معروف شدند محلی بودند که شرکت ها اونجا سهامشونو به افرادی که علاقمند سرمایه گذاری بودند می فروختند تا با اینکار شرکای جدیدتر و بیشتری برای خودشون پیدا کنند. شاید براتون جالب باشه که بدونین اولین بورس اوراق بهادار جهان در قرن هفدهم میلادی در شهر آمستردام هلند تشکیل شد. و کمپانی هند شرقی هم، اولین شرکتی بود که سهام خودشو در اون عرضه کرد.

در ادامه به فعالیت های بورس در شهر لندن می رسیم که از اوایل قرن هجدهم میلادی در قهوه خونه ها شروع شد. این فعالیتها در سال 1773 میلادی و با خرید یه ساختمون مستقل، توسط معامله گران وارد فصل جدیدی شد. در نهایت در سوم مارس سال 1801 میلادی بورس لندن فعالیت رسمی خودشو شروع کرد.

اما، سومین بورس یعنی بورس نیویورک که امروزه یکی از بزرگترین بورس های دنیاست در 17 می 1792 میلادی توسط 24 کارگزار بازار سهام، در خیابان وال استریت نیویورک ایجاد شد. اونها زیر درخت چناری دور هم جمع شدنو  یه توافق نامه ای رو امضا کردند. که به توافقنامه درخت چنار مشهور شد. با امضای این توافقنامه فعالیت خرید و فروش سهام که تا قبل از اون به صورت غیر رسمی زیر درخت چنار انجام می شد رسمیت پیدا کرد و با اینکار بورس نیویورک عملا فعالیتش رو شروع کرد.

با شروع به کار بورس های بزرگ جهان، رفته رفته سایر کشورها هم دارای بورس شدند. تا اونجایی که امروزه کمتر کشوری رو می تونیم پیدا کنیم که بورس نداشته باشه.

آنچه در این برنامه گفته شد:

- تاریخچه پیدایش واژه ی بورس به قرن پانزدهم میلادی و کشور بلژیک بر می گرده چون در اون زمان هرجا که خرید و فروشی صورت می گرفت بورس نامیده می شد.

- به تدریج معنای واژه ی بورس تغییر کرد به نحوی که فقط به مکان خرید و فروش سهام شرکت ها بورس گفته می شد.

- اولین بورس رسمی جهان در قرن هفدهم میلادی در آمستردام هلند تاسیس شد.

- کمپانی هند شرقی اولین شرکتی بود که سهامش را در بورس عرضه کرد.

- هدف از عرضه سهام شرکت ها در بورس این بود که صاحبان شرکت ها بتوانند با جذب سرمایه دیگران آنها را در کسب و کار خود سهیم کرده و سرمایه لازم برای توسعه تجارت خود را هم بدست آورند.

و اما در برنامه بعد در باره تاریخچه تاسیس بورس در ایران صحبت می کنیم. با ما همراه باشید....

حالا که متن درسو خوندین و ویدیو رو تماشا کردین به سوالای این درس پاسخ بدین : پرسش های درس1

----------------------------

درسهای دیگر