آشنایی با مفاهیم بورس

شرکت سهامی عام :

به موجب ماده 1 قانون تجارت شرکت سهامی عام شرکتی است که سرمایه آن به سهام مساوی تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آنهاست .

بازار پول :

بازاری است که در آن اسناد خزانه –اوراق مشارکت یا قرضه(بانکها) و گواهیهای سپرده عرضه میشود و دوره اینگونه بازار یکسال یا کمتر است.

بازار سرمایه :

بازاری است  که در آن سهام شرکتهای سهامی عام عرضه و مورد معامله قرار میگیرند.

بازار اولیه :

بازاری است که در آن شرکتها برای اولین بار اقدام به عرضه سهام و پذیره نویسی مینمایند.

بازار ثانویه :

در این بازار سهام عرضه شده در بازار اولیه مورد معامله مکرر قرار میگیرد . بازار ثانویه باعث تسهیل عمل جذب سرمایه در بازار اولیه میگردد.

بورس :

محلی است برای معامله و داد و ستد سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس .

سرمایه اولیه :

عبارتست از مبلغی که موسسین برای شروع فعالیت تعیین کرده و قسمتی از آنرا از طریق فروش سهام به غیر(پذیره نویسی) تامین میکنند .

قیمت اسمی : 

قیمتی است که عرضه ی اولیه سهام شرکت بر اساس آن قیمت انجام می شود.

مثال: در ایران این قیمت برای هر برگ سهام 1000 ریال تعیین شده است ودر هر زمان  تعداد سهام هر شرکت از تقسیم سرمایه بر این مبلغ بدست میاید که آنرا قیمت پذیره نویسی نیز مینامند.

قیمت تابلو : 

قیمتی است که بر اساس عرضه و تقاضای موجود در بازار برای هر سهم تعیین میشود و ارزش روز هر شرکت بر مبنای این قیمت محاسبه میشود.

عرضه :

اعلام آمادگی برای فروش سهام یک شرکت در یک قیمت (یا در یک محدوده قیمتی ) توسط دارنده ( کارگزار) آن سهم.

تقاضا :

اعلام آمادگی برای خرید سهام یک شرکت در یک قیمت (یا در یک محدوده قیمتی ) توسط خریدار.

نقد شوندگی :

عبارتست از درجه سهولت معامله روی یک سهم .هرچه سهم از نقد شوندگی بیشتری برخوردار باشد امکان بلوکه شدن سرمایه کاهش می یابد.

شاخص :

عددی است که جهت و سرعت حرکت بازار را نشان میدهد. اعدادی که وضعیت بازار را طی دوره های قبل نشان میدهد هرگروه در بورس برای خود شاخصی دارند که سهامداران می توانند با پیگیری این شاخص ها،چشم انداز آن بازار و یا صنعت را تبیین نماید بازارهای مالی اساسا شاخص یک پرتفوی فرضی از اوراق بهادار است که شامل کل بازارمربوطه یا بخشی از آن است .

انواع شاخص :

انواع ان که در ایران محاسبه میشود عبارتست از شاخص کل قیمت (tepix  ) –شاخص بازده نقدی (tedix ) –شاخص بازده نقدی و قیمت (tedpix ) – شاخص پنجاه شرکت فعال - شاخص مالی و شاخص صنعت که شاخص کل قیمت به دلیل موزون بودن ، در دسترس بودن و جامع بودن بیشتر نشاندهنده وضعیت کلی بازار است.

شاخص کل قیمت :

شاخص کل بورس تهران که به آن “تپیکس ” (tepix) می گویند، شامل پرتفوی فرضی از کل سهام پذیرفته شده در بورس است. این شاخص، همانند شاخص های مالی و صنعت تنها بیانگر تغییرات قیمت سهام طی یک دوره زمانی است.

کارگزار :

شخصیتی است حقوقی که عمل خرید و فروش سهام در بورس اوراق بهادار را برای مشتریان انجام میدهد و در ازای ان کارمزد دریافت میکند.

قیمت باز :

در مواقعی که خریداریا فروشنده تعیین قیمت را به کارگزار واگذار مینماید کارگزار دارای دستور معامله با قیمت بازمیباشد.

قیمت محدود :

در مواقعی که خریدار یا فروشنده حداکثر یا حداقل قیمتی را برای معامله تایین مینماید کارگزار دارای دستور معامله با قیمت محدود میباشد.

قیمت معین :

در مواقعی که خریدار یا فروشنده قیمت ثابتی را برای انجام معامله تعیین مینماید کارگزار دارای دستور معامله با قیمت معین میباشد.

درخواست خرید :

دستور به کارگزار برای خرید سهام.

اولین گام جهت خرید سهام یک شرکت پس از مراجعه به کارگزاری تکمیل فرم درخواست خرید میباشد که میبایست بطور کامل و صحیح پر شود .مهمترین قسمتهای آن عبارتند از نام کامل و تعداد سهام شرکتی که قصد خرید آنرا داریم .نحوه پرداخت و تعیین نوع قیمت (باز –محدود – معین ) و ذکر آدرس پستی دقیق جهت ارسال  اطلاعیه های شرکت میباشد.

درخواست فروش :

دستور به کارگزار برای فروش سهام.

این قسمت دارای دو فرم میباشد یکی تکمیل فرم وکالتنامه که کارگزار بتواند حق فروش داشته باشد و دیگری تکمیل فرم درخواست فروش است که تقریبا شبیه فرم درخواست خرید است.

اعلامیه خرید :

سندی است که جزئیات خرید سرمایه گذار را منعکس میکند.

دوره مالی :

عبارتست از زمانی که شرکتها برای انجام عملیات مالی خود در نظر میگیرند .این زمان در ایران معمولا  یکسال تعیین میشود. و شرکتها موظفند در پایان این دوره صورتهای مالی و سودو زیان خود را به بورس تحویل دهند.

eps پیش بینی شده :

عبارتست از سود هر سهم که شرکت برای سال مالی که در پیش است پیش بینی میکند.

eps تحقق یافته :

عبارتست از سود هر سهم که در دوره مالی گذشته به هر سهم تعلق گرفته است .

dps :

عبارتست از سودی که پس از پیشنهاد هیات مدیره و تصویب در مجمع عمومی به هر سهم پرداخت میشود که رابطه عکس با قیمت سهم دارد. به این سود ، سود پس از کسر مالیات نیز می گویند.

اندوخته :

رقم اختلاف بین eps و آخرین dps

p/e :

به زبان ساده عبارتست از تقسیم قیمت یک شرکت بر سود پیش بینی شده آن که دوره بازگشت سرمایه را نیز نشان میدهد (البته به زبان ساده ) .

تاریخ گزارش :

زمان ارائه ترازنامه شرکت به بورس و بیان عملکرد شرکت که به صورت دوره ای به بورس گزارش داده می شود.

مجمع عمومی عادی سالیانه :

که با حضور سهامداران - بازرس  -حسابرس و مدیران شرکتها هر سال یکبار و حداکثر 4 ماه بعد از پایان سال مالی تشکیل میشود و در آن موارد مختلفی از جمله تصویب صورتهای مالی سال قبل و تصمیم در مورد نحوه تقسیم سود انجام میگردد.

مجمع عمومی فوق العاده :

در مواقعی که نیاز به تصمیم گیری در مورد بخصوصی باشد که نیاز به تصویب مجمع دارد مانند تصمیم در مورد افزایش سرمایه یا تغییر در اعضای هییت مدیره و غیره مجمع عمومی فوق العاده تشکیل میشود .

اطلاعات میان دوره ای :

اطلاعاتی است که در دوره های فصلی و ماهانه اعلام میشود و جریان مالی شرکت را بصورت  واقعی نشان میدهد با مقایسه این اطلاعات با بودجه شرکت میتوان درصد خطای پیش بینی شرکت را بدست آورد.

افزایش سرمایه :

شرکتها معمولا برای انجام طرحها و برنامه های سود آور و بعضا برای جبران کمبود نقدینگی اقدام به افزایش آخرین سرمایه ثبت شده خود و در نتیجه تعداد سهام شرکت مینمایند که اینکار با پیشنهاد هیات مدیره و تصویب در مجمع عمومی و تایید سازمان بورس عملی میباشد.و از طرق مختلف انجام میگیرد که عبارتست از آورده نقدی –سهام جایزه  و صرف سهام .

سبد سهام :

عبارتست از تقسیم سرمایه بین سهام چند شرکت مختلف جهت کاهش ریسک سرمایه گذار

درصد تقسیم سود:

نسبت سود نقدی تقسیم شده بین سهامداران در تاریخ مجمع عمومی عادی سالیانه به سود اعلام شده شرکت.که مشخص می کند چند در صد از سود اعلام شده از طرف شرکت تحقق یافته است.با بررسی درصد سود تقسیم شده دوره های قبلی شرکت مزبور ، تصمیم گیری مناسبی در مورد سرمایه گذاری در آن شرکت خواهیم گرفت.

درصد نوسان:

مقدار تغییرات قیمت هر سهم در جهت مثبت یا منفی.

بهترین عرضه:

کمترین قیمت پیشنهادی برای فروش سهم هر شرکت.

بهترین تقاضا:

عبارت است از بیشترین قیمت پیشنهادی برای خرید سهم هر شرکت.

خالص تقاضا:

تفاضل بین ارزش ریالی بهترین تقاضا و بهترین عرضه.

حجم مبنا:

تعداد سهامی است که هر روز باید مورد داد وستد قرار گیرد،تا قیمت سهم معادل ۵ درصد برای آغاز معاملات روز بعد تغییر یابد. این معادل هشت ده هزارم تعداد کل سهام هر شرکت است.

ادامه دارد...

سوالهای آشنایی با مفاهیم بورس